Kalwinizm i Anglikanizm

Kalwinizm

W 1536 r. własną doktrynę religijną ogłosił Jan Kalwin. Na początku działał on w Paryżu, a później przeniósł się do Genewy. Wprowadzono tam nową organizację życia społecznego.
Chciał, by było silniejsze podporządkowanie ludzi do państwa i Kościoła. Jednak zorganizował demokratyczną wspólnotę. Wszyscy członkowie wspólnoty mieli równe prawa oraz takie same obowiązki.

Najważniejszym założeniem kalwinizmu była nauka o przeznaczeniu. Według niej, czy dana osoba będzie zbawiona czy potępiona, zostało z góry określone przez Boga.
Zwolennicy Kalwina musieli przestrzegać surowych zasad moralnych. Nakazywano im uczciwość i skromność; zabawy oraz tańce były zakazane, a sztukę uznawano za zbytek.
W kalwinizmie było surowe prawo obyczajowe. Duchowni byli wybierani przez wiernych. Wybierali też superintendenta, który pełnił funkcję zwierznika w diecezji lub w kraju.

Anglikanizm i arianizm

Przyczyną rozłamu na wyspach brytyjskiech stanowiły rządy Henryka VIII. Chciał on po raz kolejny rozwieść się z żoną. Jednak nie uzyskał pozwolenia od papieża, dlatego w 1534 r. wydał akt znoszący zwierznictwo papiestwa w Anglii.
Na początku zasady Kościóła anglikańskiego nie różniły się od zasad w katolicyzmie. Dopiero po śmierci Henryka VIII wprowadzono zmiany.

Podczas reformacji powstały inne odłamy chrześcijaństwa. Powstał np. unitariazm, zwany też arianizmem. Jego wyznawcy nie uznawali Trójcy Świętej, a niektórzy nie wierzyli nawet w boskość Jezusa Chrystusa. Właśnie dlatego potępiali ich katolicy, luteranie i kalwiniści.
Arianie domagali sięzdecydowanych reform - wzywali szlachtę do dzielenia się majątkiem z chłopami i byli przeciwni przemocy.